Ριζικές αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο, αφού πλέον κατοχυρώνεται η από κοινού επιμέλεια των ανηλίκων από τους δύο γονείς που βρίσκονται σε διάσταση.
Σε συζήτηση τέθηκε πολυσέλιδο πόρισμα του Υπουργείου Δικαιοσύνης που εισάγει την από κοινού άσκηση γονικής μέριμνας για τα παιδιά, τον τρόπο επικοινωνίας που δεν μπορεί να είναι μικρότερος απο το 1/3 συνολικά για τον γονέα που δεν διαμένει με το παιδί, και τη συμφωνία για την αλλαγή τόπου διαμονής μεταξύ των γονέων.
Σε γενικές γραμμές, με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, ενισχύονται και κατοχυρώνονται τα δικαιώματα και των δύο γονέων, ιδίως του πατέρα, ο οποίος, σε κάποιες περιπτώσεις, είναι, πράγματι, παραγκωνισμένος.
Σύμφωνα με τις αλλαγές που αναμένεται να φέρει το νέο νομοσχέδιο, καθιερώνεται:
1. Η αρχή της μη διάκρισης για οποιονδήποτε λόγο μεταξύ των γονέων, καθώς επίσης και η έννοια της γονεϊκής αποξένωσης.
Kαθιερώνεται ελάχιστο μαχητό τεκμήριο επικοινωνίας κατά το 1/3 του συνολικού κατανεμόμενου χρόνου και αξιοποιούνται κατά τα στάδια ως μεθοδολογικά εργαλεία η κοινή συμφωνία των γονέων, η δυνατότητά τους να προσφύγουν από κοινού σε ειδικευμένο διαμεσολαβητή και σε τελικό στάδιο, εφόσον δεν υπάρξει συμφωνία, η προσφυγή στο δικαστήριο.
2. Ισόχρονη παρουσία των δύο γονέων
Το δικαστήριο καλείται να αποφασίσει σχετικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας. Πλέον, «το συμφέρον του τέκνου, που εξυπηρετείται πρωτίστως από την ισόχρονη και ουσιαστική παρουσία και των δύο γονέων στην ανατροφή και φροντίδα του τέκνου, καθώς επίσης από την αποτροπή αποξένωσής του από καθέναν απ’ αυτούς, πρέπει να αποβλέπει και η απόφαση του δικαστηρίου, όταν καλείται αυτό να αποφασίσει».
3. Η μη καθοδηγούμενη… γνώμη του παιδιού
Στο νέο νομοσχέδιο, η γνώμη του τέκνου ζητείται και να συνεκτιμάται «εφόσον κριθεί από το δικαστήριο ότι δεν αποτελεί προϊόν καθοδήγησης υποβολής».
Κομβική είναι και η αλλαγή του άρθρου 1513 ΑΚ, όπου μέχρι σήμερα «σε περιπτώσεις διαζυγίου η άσκηση γονικής μέριμνας ρυθμίζεται από το δικαστήριο», ενώ πλέον κατοχυρώνεται η «από κοινού και εξίσου άσκηση γονικής μέριμνας», εκτός αν συμφωνηθεί να ανατεθεί σε έναν από αυτούς.
4. Και εναλλασσόμενη διαμονή του παιδιού
Σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων σχετικά με τη διαμονή του τέκνου, μπορούν να προσφύγουν στο δικαστήριο. Το δικαστήριο, πλέον, θα μπορεί ανάλογα με την περίπτωση: α) Να κατανείμει την άσκηση της γονικής μέριμνας μεταξύ των γονέων με εξειδίκευση στον τρόπο άσκησής της στα κατ’ ιδίαν θέματα ή να αναθέσει την άσκηση της γονικής μέριμνας στον έναν γονέα ή σε τρίτο, β) όταν οι συνθήκες ζωής των γονέων και των τέκνων το επιτρέπουν και εφόσον είναι προς το συμφέρον του τέκνου το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει την εναλλασσόμενη διαμονή του, γ) το δικαστήριο μπορεί να διατάξει πραγματογνωμοσύνη να ληφθεί οποιοδήποτε άλλο πρόσφορο μετρό. Μπορεί επίσης να διατάξει διαμεσολάβηση ή την επανάληψή της, ορίζοντας συγχρόνως τον διαμεσολαβητή.
5. Ειδικά ζητήματα επιμέλειας
Ως προς τα ειδικότερα ζητήματα επιμέλειας ότι οι αποφάσεις για την ονοματοδοσία του τέκνου, το θρήσκευμα, για ζητήματα της υγείας του εκτός από τα επείγοντα και εντελώς τρέχοντα, καθώς και ζητήματα εκπαίδευσης που επιδρούν αποφασιστικά στο μέλλον του, λαμβάνονται και από τους δύο γονείς από κοινού.
6. Τόπος διαμονής
Επιπλέον, για τη μεταβολή του τόπου διαμονής του τέκνου απαιτείται προηγούμενη έγγραφη συμφωνία των γονέων ή προηγούμενη δικαστική απόφαση που εκδίδεται μετά από αίτηση ενός από τους γονείς, ενώ ο γονέας στον οποίο δεν έχει ανατεθεί η άσκηση της γονικής μέριμνας έχει το δικαίωμα να ζητά από τον άλλον πληροφορίες για το πρόσωπο και την περιουσία του τέκνου.
7. Ο χρόνος παραμονής με τον γονέα που δεν μένει μαζί
Σημαντική αλλαγή αναμένεται στο άρθρο 1520 ΑΚ, που ορίζει την προσωπική επικοινωνία. Μέχρι σήμερα αναφέρεται ότι «ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο διατηρεί το δικαίωμα της ευρύτερης προσωπικής επικοινωνίας με αυτό». Στο τραπέζι των συζητήσεων βρίσκεται η συμπλήρωση της φράσης ως εξής: «Στην οποία περιλαμβάνεται τόσο η φυσική παρουσία-επαφή αυτού με το τέκνο όσο και η διαμονή του τέκνου στην οικία του. Ο συνολικός χρόνος που το τέκνο θα επικοινωνεί με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερος από το 1/3 υπολογιζόμενος είτε σε ετήσια είτε σε μηνιαία είτε σε εβδομαδιαία βάση, εκτός εάν ο γονέας που δεν διαμένει με το τέκνο επιθυμεί μικρότερο χρόνο επικοινωνίας».
Επιπλέον, εκτός από την υποχρέωση του γονέα να μη διακόπτει την επικοινωνία του παιδιού με τους συγγενείς του, προστίθεται μια ακόμη πρόταση, αφού «οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία του τέκνου με τρίτους που έχουν αναπτύξει μαζί του κοινωνικοσυναισθηματική σχέση οικογενειακής φύσης, εφόσον με την επικοινωνία εξυπηρετείται το συμφέρον του τέκνου». Επιπλέον, τα σχετικά με την επικοινωνία ζητήματα δεν θα καθορίζονται πλέον μόνο από το δικαστήριο, αλλά μπορεί να υπάρξει έγγραφη συμφωνία των γονέων.
8.Συνέπειες στη κακή άσκηση της επιμέλειας
Στο άρθρο 1532 που προβλέπονται οι συνέπειες της κακής άσκησης της επιμέλειας, ορίζεται ότι κακή άσκηση γονικής μέριμνας συνιστούν ιδίως: η υπαίτια μη συμμόρφωση προς τις αποφάσεις και πράξεις δικαστικών αρχών που αφορούν στο τέκνο, η διατάραξη της συναισθηματικής σχέσης του τέκνου με τον άλλο γονέα και την οικογένειά του και η με κάθε τρόπο πρόκληση αποξένωσης του τέκνου από αυτούς, η υπαίτια παράβαση των όρων της συμφωνίας των γονέων ή της δικαστικής απόφασης για την επικοινωνία του τέκνου με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει και η με άλλον τρόπο παρεμπόδιση της επικοινωνίας, η κακή άσκηση και υπαίτια παράλειψη της άσκησης του δικαιώματος επικοινωνίας από τον δικαιούχο γονέα, αλλά και η αδικαιολόγητη άρνηση του γονέα να καταβάλει τη διατροφή που επιδικάστηκε στο τέκνο από το δικαστήριο ή συμφωνήθηκε μεταξύ των γονέων.